Σελίδες

Κυριακή 11 Μαρτίου 2012

φαντασία


Να έχεις φαντασία.


Ben Heine. Πηγή:http://thewondrous.com/amazingly-creative-drawing-vs-photography/
Αποφάσισα να γράψω για κάτι που με απασχολεί έντονα 
τον τελευταίο καιρό: πόσο δημιουργική μπορεί να σταθεί για όλους η φαντασία.

για γονείς και γενικότερα παιδευτές


                                                το εφόδιο της φαντασίας ως (εκ)παιδευτικό μέσο

Φαντασία έχουμε από τη γέννησή μας. Είναι ένα από τα εφόδια του ανθρώπινου μυαλού. 
Είναι κρίμα, τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί μας, να υποτιμήσουν τη χρησιμότητά της, αντί να την καλλιεργήσουν περαιτέρω. Θεωρώ εξέχουσας σημασίας τη φαντασιακή έκφραση, προκειμένου  να αναδυθούν  οι ποικίλες  δεξιότητες ενός ατόμου.


Ας προσπαθήσουμε να περνάμε ευχάριστες ώρες με τα παιδιά μας. Ώρες όπου θα είματε παρόντες στον κόσμο τους,  με όλες μας τις αισθήσεις. Επιζητούν, τόσο, την προσοχή μας!
Ας ακούσουμε καθαρά τα αστεία και τα παραπονά τους. Ας δούμε τις εκφράσεις τους. Ας ψηλαφήσουμε,μυρίσουμε, γευθούμε ό,τι αυτά θέλουν να μοιραστούν μαζί μας. 
Ας μη βιαστούμε να μαλώσουμε το παιδί όταν θέλει να πλατιάσει, να δώσει μια διαφορετική ή αλλόκοτη ερμηνεία για την καθημερινότητα. Ας δώσουμε την ευκαιρία να μας φανερώσει τη φαντασία του, και  θα μάθουμε κάτι πολύ σπουδαίο, αν όχι για εμάς, του τύπου "γηράσκω αεί διδασκόμενος" , αλλά για τον τρόπο που το παιδί  βλέπει τον κόσμο. Τις περισσότερες φορές συμπεραίνουμε πως έχει την ικανότητα να βλέπει και να αγαπάει την ομορφιά της ζωής που εμείς προσπερνάμε.


Ορίζω δύο χρήστικά φαντασιακά εργαλεία για το μαθησιακό περιβάλλον : 
το στοχασμό που απαιτεί έντονη εσωτερική διεργασία, και την έκφραση του ατόμου μέσω του σώματος (είναι αυτό που λέμε στα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα αισθητική αγωγή)
 


                                                     στοχασμός
Με τη φαντασία έχουμε τη δυνατότητα να επεξεργαστούμε μια κατάσταση στην υποθετική της μορφή. Δηλαδή, να εξετάσουμε τις περισσότερες δυνατές πιθανότητες ενός θέματος και να βρούμε αντίστοιχες λύσεις στις δυσκολίες που ενδέχεται να προκύψουν.
Αυτή η λειτουργία της φαντασίας την καθιστά υπηρέτη της σκέψης, αλλά και της φιλοσοφίας και κατ' επέκταση της επιστήμης.

Με μεγάλη μου χαρά ανακάλυψα το παρακάτω έγγραφο.


Από τη σελίδα 6 ξεκινάει η διάλεξη του Ευγένιου Τριβιζά, 
καθηγητή εγκληματολογίας και συγγραφέα παιδικών βιβλίων φαντασίας, 
"Επιστήμη και Φαντασία" που δόθηκε κατά την έναρξη του 14ου συνεδρίου Ομοιοπαθητικής Ιατρικής που οργάνωσε η ΕΕΟΙ (Αθήνα ,30.11 2007).
                                    έκφραση του ατόμου μέσω του σώματος
Όπως και στο στοχασμό, όπου ο εγκέφαλός μας χρησιμοποιεί ένα μεγάλο μέρος του, έτσι και στη σωματική έκφραση πρέπει να δίνουμε όλη μας την προσοχή. 
    Οι ασκήσεις του σώματος συνήθως συνδέονται με τη γυμναστική, η οποία έχει αναμφίβολα άριστα αποτελέσματα. Ο αθλητισμός ωφελεί το άτομο στη μυϊκή ενδυνάμωση, στο μεταβολισμό της τροφής, στην εγκράτεια, στην άμιλλα κ.α. Οι σωματικές ασκήσεις όμως, ως κατηγορία, θα πρέπει να είναι ποικίλες και πιο ελεύθερες, ως σύλληψη, αλλά και ως εκτέλεση. Στην εποχή μας, όπου όλα πρέπει να είναι κατηγοριοποιημένα για λόγους σαφήνειας, θα λέγαμε πως οι σωματικές ασκήσεις θα πρέπει να έχουν στοιχεία χορού, ευλυγισίας , πολεμικών τεχνών, καθώς και μιμικής. Δηλαδή να περιέχουν σχεδόν τα πάντα. Γιατί στη ζωή είμαστε τα πάντα. Και αθλητές, και χορευτές, και πολεμιστές, και ακροβάτες, και μίμοι. Και πρέπει να έχουμε περάσει μια υποτυπώδη εκπαίδευση, για να την ανακαλέσει το σώμα σε ώρα ανάγκης.


   
για όλους, ανεξαρτήτως παιδευτικής ιδιότητας.

                                                                                      η φαντασία ως τέχνη

Έργα της φαντασίας είναι αναμφίβολα και ανεξαιρέτως όλα τα έργα τέχνης. 
Και δεν εννοώ μόνο τα έργα που είναι αφηρημένα ή δεν αντιστοιχούν σε υπαρκτά αντικείμενα, αλλά όλα τα έργα τέχνης, με την έννοια της τέχνης ως τόλμης, ως επινόησης, ως πολυμήχανου, ως εφεύρεσης. Εκεί που ο όρος τέχνη γεννιέται μέσω του τεχνίτη, και όχι απαραίτητα καλλιτέχνη, εκεί που επεισέρχεται η ευρεσιτεχνία, η "πατέντα".

 

                                                                             η φαντασία ως αυτοδιάθεση

Στερώντας την δυνατότητα της φαντασίας, εγκλωβιζόμαστε σε μια ρουτίνα. Σε μια διεκπεραίωση.Σε έναν εφησυχασμό.
Δεν ψάχνουμε οι ίδιοι την αλήθεια και τη λύση των προβλημάτων μας, αλλά  έχουμε αναθέσει το ρόλο αυτό σε άλλους, από τη φαντασία των οποίων επηρεαζόμαστε έντονα. 
Εγκλωβιζόμαστε σε έναν και μόνο τρόπο ζωής και σκέψης. Ακόμα και σε αυτόν της υπερπολυτέλειας.
H μονοτονία γεννά την απαισιοδοξία, ενώ η φαντασία μπορεί να οραματιστεί μια θετική πλευρά σε όλα τα πράγματα. Η φαντασία τροφοδοτεί την καλή διάθεση και η καλή διάθεση τη φαντασία. Μέσα στην μιζέρια η φαντασία μπορεί να δείξει το δρόμο προς τη σωτηρία. Είναι ένα είδος επανάστασης.



                                                                                  η φαντασία ως θεραπεία


Από που λέτε να ξεκίνησε η ψυχολογία; Μήπως από τη διακριτική φαντασία του ενός ανθρώπου να ερευνήσει τον άλλο; Να σκεφτεί εναλλακτικούς τρόπους να τον θεραπεύσει; 
Πώς αλλιώς θα μπορούμε να απομακρύνουμε κάποιον από τις εστίες του πόνου; Μόνο αν του δώσουμε τη δημιουργική δύναμη να φανταστεί κάτι άλλο εκτός από τον πόνο.

Για πολλούς ανθρώπους και μόνο η σκέψη, ότι π.χ. υπάρχει ένα σκεύασμα γι' αυτούς, τους κάνει να νιώσουν αλλαγή.  Όπως περίπου λειτουργούν οι έννοιες των φαινομένων placebo- nocebo***, όπου, κατά περίπτωση, κάποιος γίνεται κατά φαντασίαν ιαθείς ή κατά φαντασίαν ασθενής.


Επιστήμη της θεραπείας δεν είναι μόνο η ψυχολογία, αλλά ούτε μόνο η ιατρική.
Ας δούμε το θέμα με μια γενίκευση. Θεωρείται ότι η καλή διάθεση μας βοηθά να ξεπεράσουμε μια ασθένεια. Υπάρχει και η αντίστροφη ακριβώς σκέψη : άλλοι πιστεύουν 
ότι όταν πέφτει η διάθεσή μας, εξασθενεί ο οργανισμός μας. 
Έτσι γεννήθηκε η ιδέα των ιατρών-κλόουν: 
αξίζει τον κόπο να ρίξετε μια ματιά στον σύνδεσμο 
1)http://www.pathfinder.gr/stories/3411748/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CE%B5-%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF-%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CE%BF%CF%85%CE%BD/ 

2) http://www.directnews.gr/health/2630-2011-05-03-10-14-24.html)
και η ελληνική προσπάθεια
3)http://allagialla.pblogs.gr/2007/11/144506.html 
4)http://onar-paidi.blogspot.com/




                                                                και  ο επίλογος της φαντασίας
Κλείνοντας αυτές τις πρώτες σκέψεις που ευτυχώς είναι για το αγαπημένο θέμα της φαντασίας, στην πρώτη ανάρτηση του πρώτου μου ιστολογίου, θα ήθελα να καταθέσω το... δίδαγμα, όπως λέγαμε σε κάποιο ( σίγουρα δεν ήταν από τα αγαπημένα μου, εφόσο έχει περάσει στη λήθη) μάθημα του σχολείου.


 Με την υγιή χρήση της φαντασίας, όχι μόνο δημιουργούμε  αλλά και προοδεύουμε, δηλαδή κατά λέξη, πηγαίνουμε μπροστά, σε φανταστική παράφραση ξεγλιστράμε από τη στασιμότητα... την κατάλληλη στιγμή.

                Κι εδώ φανταστείτε με να σας κλείνω το μάτι...  
                  
μέχρι την επόμενη ανάρτηση

πώς ανεβήκαμε ως εδώ; σ' ευχαριστούμε, φαντασία!


--------------------------------------------------------------------------------------
*Συχνά, όταν ξεκινώ τη συζήτηση αυτή, οι συνομιλητές  μου, εξ αρχής, είναι έτοιμοι να πολεμήσουν την άποψή μου, έχοντας στο νου το χαρακτηρισμό "νοσηρή φαντασία".
Φυσικά και η φαντασία έχει την αρνητική της πλευρά. Όταν εκείνη αντικαθιστά την πραγματική ζωή, και εγκαθίσταται ως οδηγός πράξεων λόγω π.χ. ψυχασθένειας,ή χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. 
Φυσικά υπάρχει και η φαντασία που μένει στο παρελθόν και εγκλωβίζεται σε αυτό. Κάποια από τα αποτελέσματά της μπορεί να είναι πρόωρη γήρανση, κατάθλιψη, φανατισμός, μανία καταδίωξης του εαυτού αλλά και άλλων. 
**Η φαντασία μπορεί να εμποδιστεί από τις συνθήκες διαβίωσης.
*** Φαινόμενο placebo (πλασέμπο) ονομάζεται το φαινόμενο κατά το οποίο ένας ασθενής παρουσιάζει βελτίωση ενώ λαμβάνει ένα εικονικό φάρμακο, δηλαδή μια ουσία χωρίς πραγματική δράση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Πρόκειται δηλαδή για φαινόμενο αυθυποβολής, κατά το οποίο, ο ασθενής πιστεύοντας ότι λαμβάνει ένα φάρμακο που θα τον βοηθήσει, εξαιτίας αυτής της πεποίθησης και μόνο παρουσιάζει βελτίωση. 
 Το αντίθετο έχουμε στην έννοια του φαινομένου nocebo (νοσέμπο) όπου κάποιος χωρίς εμφανή αίτια παρουσιάζει μια ασθένεια απλά και μόνο διότι του έχει γίνει εμμονή και φοβία ότι θα του συμβεί.