Σελίδες

Δευτέρα 14 Μαΐου 2012

όρια

Να έχεις όρια.

www.marqueyssac.com

Αναζήτησα μια κατανοητή και γενικόλογη ερμηνεία για τη νέα αξιοσημείωτη έννοια.
Εξέτασα αρχικά τις συνωνυμίες των "ορίων" : στη γεωγραφία και στην ιδιοκτησία τα συναντούμε ως «σύνορα» ή «άκρα», για τους λιγότερο τολμηρούς αποτελούν «εμπόδια», ενώ η συνείδηση τα φανερώνει ως «φραγμούς».
Αν και η έννοια "των ορίων" ως κάτι που πάντα προσεγγίζουμε αλλά ποτέ δεν πλησιάζουμε υπάρχει στη μαθηματική ανάλυση, βοήθειά μου, σε αυτό που επιθυμώ να διατυπώσω υπήρξε η εμπειρία της γεωμετρίας:
έστω, λοιπόν,  ότι τα όρια είναι το εξωτερικό περίβλημα, το σύνολο των «σημείων»,  που θέτουμε για να συγκεκριμενοποιήσουμε το γνωστό σε εμάς κόσμο. Ακριβώς όπως είναι η περίμετρος και η περιφέρεια στη γεωμετρία. Πρόκειται λοιπόν για την προστασία ενός σχήματος.

Στις κοινωνίες των ανθρώπων κάθε τι ακραίο, εκτός ορίων, συμβαίνει να είναι και καταδικαστέο. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα ότι τα περισσότερα όρια «θεσπίστηκαν» ή τουλάχιστον «έγιναν αντιληπτά» από το εκάστοτε σύνολο, όταν βρέθηκε κάποιος να τα ξεπεράσει, άλλοτε επίτηδες, κι άλλοτε από λάθος. Σε παλαιότερα πολιτεύματα, για  όποιον δεν συμπεριφερόταν κόσμια μέσα στο κοινωνικό σχήμα, επιβαλλόταν η έξοδος από αυτό, η "εξορία"

Τα όρια εκτός από κάτι γενικό, που αφορά μια κοινωνία ή μια ομάδα, μπορούν να υπάρξουν και κάτι απολύτως ειδικό : τα όρια που έχει θέσει ο καθένας για τον εαυτό του. Για τους εξωτερικούς παρατηρητές, τα προσωπικά όρια σκιαγραφούν κατά κάποιον τρόπο το "ποιόν" του ατόμου. Μα πώς μπορεί ένας άλλος να δει αυτά τα όρια; Πώς αλλιώς; Συγκεντρώνοντας τις εκφάνσεις της συμπεριφοράς του ατόμου, το τί συνήθως πράττει και τί όχι, γεγονότα που προδίδουν τις προθέσεις του.

Ο τρόπος με τον οποίο έχει ανατραφεί ο καθένας είναι αυτός που έθεσε τα πρώτα όρια, τα υπόλοιπα προστέθηκαν από την εκάστοτε εκπαίδευση αλλά και τις επιλογές του. Υπάρχουν λοιπόν για όλους μας ορισμένες οι συντεταγμένες, από μας τους ίδιους, και αρκετές φορές καταγεγραμμένες από τους παρατηρητές μας σε ημερολόγια, πρακτικά, ποινολόγια και κάθε είδους κατάστιχο: κειμένου, ήχου, εικόνας. Εδώ τίθεται το βασικό μου ερώτημα. Και τι γίνεται, αν τα προσωπικά όρια είναι απολύτως πλασματικά; Αν τα όρια προσπαθώντας να μας προστατεύσουν, μας εμποδίζουν να δούμε κάτι που μπορεί να μας ωφελήσει, να μας εξελίξει ως άτομα;
Καλλιεργούμε τα όριά μας μια ολόκληρη ζωή. Κι όταν έρθει το όριο της ζωής, θέλοντας να κάνουμε τον απολογισμό μας, προσπαθώντας να αλιεύσουμε τις καλύτερες στιγμές μας, αυτές που μας έκαναν να ξαφνιαστούμε, να θυμώσουμε, να πονέσουμε, να γελάσουμε, αυτές δηλαδή που θα αυξήσουν λίγο τους παλμούς μας είναι οι μικρές στιγμές που κινδυνεύσαμε, που βρεθήκαμε, έστω και λίγο, εκτός ορίων: οι αυθόρμητες, εκεί που για κάποιον λόγο, δεν λειτούργησαν οι μηχανισμοί των φρένων μας.

Τα όριά μας είναι οι άμυνές μας. Η ασπίδα μας. Η πανοπλία μέσα στην οποία λάμπουμε. Πόση απόσταση μπορούμε να διανύσουμε μέσα σε αυτήν;  Μπορούμε, ενδεχομένως, να βαδίσουμε για αρκετό χρονικό διάστημα . Κι αν είμαστε βαριά τραυματισμένοι; Κι αν  χρειαστεί να τρέξουμε, ή ακόμη και, να κάνουμε άλμα; Όσο πόνο κι αν μας προκαλεί πρέπει να αποχωριστούμε την πανοπλία μας, κι αν ακόμη, τα όριά μας χαθούν κι όσο κι αν νιώθουμε έρημοι και άοπλοι, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε δυνάμεις που δεν ξέραμε ότι έχουμε, μόνο και μόνο για εμάς,  για την υπέρβαση.
Και για να εξηγούμαστε. Τα όρια δεν είναι πάντοτε τα ανώτερα σημεία. Στις μέρες μας, είναι πιο εύκολο να αγγίξουμε τα κατώτερα σημεία της ύπαρξής μας.
Κάτι τέτοιο δεν πρέπει να μας φοβίζει. Είμαστε φτιαγμένοι για να αντέχουμε.
Να μην ντρεπόμαστε να κλάψουμε. Να μην ντραπούμε να παλέψουμε. Ακόμη και να ζητήσουμε το δίκιο μας.

                  Στο επιμύθιο ας εξηγήσουμε σε τι χρησιμεύουν τα όρια. 
Υπάρχουν πολλά και πολυμέτωπα όρια και είναι απολύτως απαραίτητα : είναι το κουκούλι που θρέφει την πεταλούδα που θα γίνουμε, έστω για λίγες στιγμές μας. Όσο παραμυθένια κι αν θέλαμε τη ζωή μας, τόσο εμείς όσο και αυτοί που μας αγαπούν, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν θα έχουμε μπούσουλα, στιγμές που θα πρέπει να αυτοσχεδιάσουμε. Τα όρια που τηρήσαμε τόσο ευλαβικά, που μας κράτησαν ακέραιους,  θα παραμερίσουν για να φανεί αυτό που πραγματικά είμαστε. Άνθρωποι. Γοητευτικοί μέσα στις αδυναμίες και στα λάθη μας. Γιατί ακόμα κι ένα λάθος πρέπει να γίνει σωστά*.

*Δανείζομαι τη φράση από τίτλο βιβλίου που ωστόσο δεν έχω ακόμη διαβάσει. Πρόκειται για το μυθιστόρημα του Βασίλη Αναγνώστου, «Ακόμη κι ένα λάθος, κάν’ το σωστά» από τις εκδόσεις Άγκυρα.

1 σχόλιο:

  1. Με βρίσκεις απολύτως σύμφωνη! Μπραφ και μόλις έσπασα ένα όριο! Αυτό του να διαφωνώ με την ίδια άποψη! Χαχα!
    Φιλί!

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Έτσι στα μουγγά θα καθόμαστε, πείτε κι εσείς κάτι...